Een groeiende groep Nederlanders met een baan verdient te weinig om rond te kunnen komen. Sinds het begin van deze eeuw is het aantal zogeheten werkende armen met 60 procent toegenomen.
Belangrijkste oorzaak is dat lonen relatief weinig zijn gestegen. Daarnaast verslechterde de positie van zelfstandigen, die hun winsten zagen dalen, terwijl er tegelijkertijd juist veel zzp’ers bijkwamen.
Dat concludeert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een omvangrijke studie die vandaag verschijnt. Kwamen in 2001 nog 210.000 Nederlanders niet rond van hun salaris, in 2014 lag dat aantal op 320.000. Daarvan werkten er 175.000 in loondienst en 145.000 als zelfstandige.
Verhoogd risico
Vooral zzp’ers, werkende alleenstaanden en werknemers met een migratie-achtergrond (met name van Turkse en Marokkaanse afkomst) lopen volgens het SCP een verhoogd risico om arm te zijn. Wie voor een baas werkt en toch te weinig inkomen verdient, maakt meestal te weinig uren. Zelfstandigen zijn vooral arm doordat ze per uur te weinig verdienen.
In vergelijking met andere Europese landen is het aandeel werkende armen in Nederland met 5,3 procent relatief laag, al doen Denemarken (3,5 procent) en België (4,3 procent) het beter. In Duitsland (9,4 procent) en het Verenigd Koninkrijk (12,4 procent) ligt het percentage juist fors hoger. Volgens het SCP kent Nederland ‘veel kwetsbaren’, maar hun armoederisico’s zijn soms lager dan in Denemarken.
Bibliotheek
Het SCP beschouwt iemand als werkende arme als die te weinig inkomen verdient om wonen, voeding, kleding en verzekeringen van te betalen, plus nog een klein bedrag voor ontspanning en sociale activiteiten, zoals het abonnement bij een sportclub of bibliotheek. In 2014 kwam de armoedegrens volgens deze berekening voor een alleenstaande uit op 1063 euro per maand. Voor een alleenstaande ouder met twee kinderen lag het bedrag op 1610 euro en voor een paar met twee kinderen op 2000 euro.
Het aantal werkende armen neemt al sinds 1990 gestaag toe. Toch is deze groep amper in beeld bij lokale overheden, blijkt uit aanvullend onderzoek dat het SCP verrichtte in twintig gemeenten. Die richten zich vooral op mensen met een uitkering en vinden het moeilijk werkende armen te bereiken, zeker als zij geen kinderen op school hebben zitten of nooit een bezoek aan de huisarts brengen. Met name zelfstandigen zijn daarnaast vaak minder geneigd om hulp te vragen, is de ervaring.
Wie zich verdiept in de toekomst van werk, kan niet om de onheilsprofeten heen. Pessimistische theorieën over baanloze groei en massale banenvernietiging, vooral in de middenklasse, voeren de boventoon. Het idee dat de opkomst van kunstmatige intelligentie, big data en robotisering de inkomensverdeling en de arbeidsmarkt op hun kop zullen zetten, heeft zich in de hoofden genesteld. Wat moet straks het werknemersleger dat zijn administratieve en routinematige baan weggeautomatiseerd ziet worden? Kan deze populatie wel het hoofd boven water houden in de zogeheten ‘gig economy’? Ook in het hoger onderwijs groeit het ongemak: welke garanties biedt eigenlijk nog een academische studie rechten, accountancy of economie in die digitale wereld? Welke nieuwe superspecialismen komen op? En met welke opleidingsrichting en vaardigheden…
Naast het klimaat is er het gigaprobleem hoe het groeiend aantal mensen zonder vast werk in de toekomst een fatsoenlijk inkomen krijgt en een gevoel van eigenwaarde kan behouden. Er zal een deltaplan moeten komen, waarvan een basisinkomen een hoofdbestanddeel is. Dat betoogt Sytze Faber (oud-hoofdredacteur van Friesch Dagblad, politicoloog, columnist). Automatisering en robotisering hebben ertoe geleid dat bijvoorbeeld een autofabriek tegenwoordig met 90 procent minder werknemers toe kan dan tien, twintig jaar geleden. Een onomkeerbare, wereldwijde ontwikkeling. Er komen steeds minder vaste, reguliere banen. Het Internationaal Monetaire Fonds stelde dezer dagen vast - en bevestigde daarmee in het voorbijgaan ook het gelijk van Piketty - dat van het nationaal inkomen steeds meer naar kapitaalbezitters gaat en steeds minder naar…
Zelfstandig werkenden in diverse landen zeggen niet alleen vanwege het geld voor deze loopbaan te hebben gekozen. Ze zijn meer tevreden met hun werk. Ook vinden ze de mogelijkheid te kunnen werken waar en wanneer je wilt, belangrijk. Verder speelt een goede balans tussen thuis en werk een rol bij de keuze. Op kantoor en in de fabriek zijn flexibiliteit en zelfstandigheid nog steeds weinig te vinden. Twee derde van de werknemers functioneert nog steeds vanaf een vaste plek, zelfs tien procent meer dan bij de vorige meting. Bovendien wordt nog veel in vaste uren gewerkt, terwijl minder dan de helft van de mensen daar nog zin in heeft. Het verklaart niet alleen de populariteit van zelfstandigheid; deze inflexibiliteit botst…
Uitbreiding van het vaderschapsverlof is voorlopig niet aan de orde. Het inmiddels demissionaire tweede kabinet-Rutte mikte op uitbreiding van het verlof van de partner van de jonge moeder van twee naar zes dagen per 2019. De Kamer wil het voorstel van het kabinet nu echter niet behandelen, in afwachting van de formatie-onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks. Dat bleek woensdag tijdens een overleg in de Tweede Kamer. Het voorstel van minister Asscher is op aandringen van de VVD 'controversieel' verklaard. Dat betekent dat het niet meer wordt behandeld. Asscher diende zijn wetsvoorstel eind vorig jaar in. Partners van jonge moeders hebben nu recht op twee door de werkgever betaalde verlofdagen na de geboorte. Asscher stelde voor dit uit te…
De Financial Independent, Retire Early (oftewel, FIRE) beweging groeit snel, en dan voornamelijk in Amerika. Jonge mensen sparen in rap tempo een enorm bedrag en kunnen op deze manier al voor hun veertigste met pensioen gaan, meldt The New York Times. Met name millennials hebben de FIRE-beweging omarmd, die het als een vlucht zien uit de tijdrovende baan in een wereld die draait om bezit. Het zijn volgens The New York Times overwegend mannen die werken in de techindustrie, die er plezier in hebben om uit te rekenen hoeveel rente, verhuur van onroerend goed en indexfondsen over een looptijd van veertig jaar opbrengen. Je bent natuurlijk niet zomaar miljonair voor je veertigste. Een miljoen op de bank lijkt voor veel FIRE-aanhangers…
Moederschap en carrière gaan prima samen Belle Derks (37) is een van de jongste vrouwelijke hoogleraren van Nederland. Ze wil meer vrouwen in de top, te beginnen aan de universiteit. Moederschap en carrière gaan prima samen. In deeltijd is het hoogste niet haalbaar? 'Dat vind ik kortzichtig.' In de jaren van de economische crisis is de emancipatie in de versukkeling geraakt. Aan het thuisfront, maar vooral op de werkvloer. Vrouwen verdienen nog altijd minder en klimmen minder snel op naar hogere functies. Het is tijd om aan de onderhandelingstafel van informateur Edith Schippers slagen te maken, zegt de jonge hoogleraar Belle Derks. Derks maakte zich de afgelopen maanden met demissionair minister Jet Bussemaker (OCW) sterk voor meer vrouwen in de…
Jij snapt toch dat ik het voor dat salaris niet doe! Hoeveel grijze mannen moet ik nog spreken voor ik krijg wat ik verdien? Door zich kordater op te stellen, kunnen Nederlandse vrouwen het salarisgat met hun mannelijke collega's van gemiddeld 2513 euro per jaar overbruggen. ,,Ik stelde me op als een alfamannetje. Verbazingwekkend hoe snel het was geregeld.'' Vanaf deze week werken Britse vrouwen tot eind van het jaar in feite gratis. Omdat ze ruim 14 procent minder verdienen dan mannen, viel 'Equal Pay Day' - de dag waarop mannen evenveel hebben verdiend als hun vrouwelijke functiegenoten in het hele jaar - al afgelopen maandag. Ook in Nederland verdienen vrouwen nog steeds flink minder dan hun mannelijke collega's. Gemiddeld…
Volgens een artikel van Dirk Koppes in Intermediair gaan vrouwen de macht overnemen. In zijn artikel bespreekt hij 10 punten waarom vrouwen uiteindelijk gaan winnen. Vrouwen zijn empatischer, trouwer, hebben meer oog voor detail, en dit zijn slechts enkele van de kenmerken die worden genoemd. In punt 2 haalt de schrijver een belangrijk aspect aan. Juffen domineren vanaf dag 1 het basisonderwijs. Ongewild belonen zij vrouwelijke eigenschappen bij hun leerlingen, zodat meisjes al op hun elfde een voorsprong opbouwen qua leerprestaties. Om ter balans meer meesters de school binnen te slepen, is nog jarenlang onderwijsbeleid en veel geld nodig. Voorlopig blijven de meiden heer en meester van het lager onderwijs en bouwen zo een beslissende voorsprong op in het leven.…
Werknemers die eerder stoppen met werken, gaan eerder dood. Een nieuwe studie van Maria Fitzpatrick van de Amerikaanse Cornell University en Timothy Moore van de University van Melbourne toont dit opnieuw aan. We wisten al dat werknemers financieel beter uit zijn als ze later met pensioen gaan. Maar ook op gezondheidsgebied blijkt er een wereld te winnen voor de volhouders. In 2010 schreven de Nederlandse economen Sweder van Wijnbergen en Kees Klinkhamer al dat vervroegde uittreders vaak eerder doodgaan. Ook wetenschappers van de Universiteit van Zürich ontdekten dat arbeiders die op relatief jonge leeftijd stopten met werken een hogere kans hebben om te overlijden voor hun 67ste. Het net gepubliceerde onderzoek van Fitzpatrick en Moore laat zien dat veel Amerikanen…
