Het barst van de ‘onzinbanen’. Tenminste dat vindt de Amerikaanse hoogleraar antropologie David Graeber (57). Zijn remedie: meteen afschaffen die bullshit jobs. ,,Ga iets écht leuks doen met je tijd.’’
Wat doet Peter ‘van de elfde’ nu eigenlijk heel de dag? En Maria…? David Graeber, hoogleraar antropologie op de London School of Economics, heeft eerlijk gezegd geen flauw idee. En het zou hem niets verbazen als het tweetal het zelf ook niet weet.
Waarschijnlijk zou ook niemand Peter en Maria missen als ze niet op het werk zouden verschijnen. Daar kunnen ze zelf overigens niets aan doen: hier is heel de samenleving verantwoordelijk voor. Nadat automatisering de mens veel van het werk uit handen nam, hebben we volgens Graeber met zijn allen besloten om die ‘onzinbanen’ te scheppen.
Ga maar na: financiële dienstverlening, telemarketing, ondernemingsrecht, onderwijs- en zorgadministratie, personeelszaken en public relations. Zouden we in opstand komen als deze banen zouden verdwijnen? Echt niet. Het is veel waarschijnlijker dat we het niet eens zouden doorhebben. Maar een staking van vuilnisophalers, kinderopvang, onderwijzers, schoonmakers en verplegend personeel is heel andere koek. Die zou het dagelijks leven totaal ontwrichten.
Het essay On the Phenomenon of Bullshit Jobs van Graeber sloeg vijf jaar geleden in als een bom. Ook omdat de Amerikaanse hoogleraar met ontnuchterende cijfers op de proppen kwam: het aantal werknemers in management, administratie, sales en dienstverlening is in de Verenigde Staten tussen 1910 en 2000 namelijk verdrievoudigd. Van een kwart naar maar liefst driekwart (!) van de beroepsbevolking.
Graeber werd na zijn essay bedolven onder de reacties. Vooral van mensen die zo’n onzinbaan hadden en wilden delen ‘hoe vreselijk ze hun werk vonden’. Hij bundelde de getuigenissen in het boek Bullshit Jobs (2018), waarin hij ook de opkomst en de herkomst van de onzinbanen probeert te duiden en er een oplossing voor verzint.
Hoe zijn de eerste reacties?
,,Mensen herkennen zichzelf in de verhalen. Het is een vreemd automatisme dat bedrijven graag groeien en het belangrijk vinden om veel werknemers te hebben, zonder echt werk voor al die mensen te hebben. Veel mensen kunnen hun werk in twee uur op een dag doen en ook vanuit huis. Dat wordt niet geaccepteerd. Je leidinggevende wil je zien, ook al zit je heel de dag kattenfilmpjes te kijken en Facebook te verversen. Bazen hebben het idee dat ze jouw tijd hebben gekocht. Als jij jouw werk in twee uur af hebt, vinden ze dat ze recht hebben op die overige zes uur. Ook al hebben ze geen werk voor je. Dan moet je maar iets verzinnen.”
In het boek besteedt u veel tijd aan het definiëren van een ‘onzinbaan’. Essentieel is, zo stelt u, dat de werknemer zijn werk onzin moet vinden.
,,Ja, het is niet aan mij om per baan te bepalen wat de toegevoegde waarde is. Er zijn genoeg mensen die mijn baan ook onzin vinden. Het gaat erom wat de werknemer vindt en die ziet heel vaak dat hij of zij echt niks toevoegt aan de maatschappij. Bij jullie in Nederland vindt 40 procent van de werknemers hun werk zinloos (onderzoek van Schouten & Nelissen onder 1900 werknemers in 2017, red.). En daar krijg je heel ongelukkige mensen van.”
Waarom blijven we dit soort onzinbanen verzinnen en blijven mensen de banen aannemen als ze het vreselijk vinden?
,,Het is cultureel bepaald. In de christelijke wereld geldt het idee dat de mens moest lijden. Na het verstoten van Adam en Eva uit het paradijs moesten ze in het zweet des aanschijns werken. Daarnaast was het vroeger zo dat een jongeling in de leer ging, een vak en discipline aanleerde en daarna op eigen benen mocht staan. Werken voor een baas was een manier om volwassen te worden, inmiddels zijn we blijven hangen in die fase. We mogen alleen nog voor een baas werken en in de spaarzame tijd die we vrij hebben, kunnen we nog wat leuke gadgets kopen.”
U schrijft dat u liever geen oplossing geeft, omdat iedereen dan alleen nog over de haalbaarheid van uw oplossing praat en niet meer over het probleem. Toch pleit u voor het basisinkomen als ideale oplossing. ,,Als er een basisinkomen is, zullen heel veel mensen ontslag nemen bij hun onzinbaan. Als je iedereen hetzelfde inkomen geeft en je stelt daar geen voorwaarden aan, dan raken we ontzettend veel bureaucratie kwijt. Inderdaad, de werknemers in die bureaucratie raken dan hun baan kwijt, maar dat scheelt de maatschappij ook weer geld. En dankzij dat basisinkomen kunnen die mensen het werk gaan doen wat ze wél nuttig of leuk vinden. Ze zullen zich wellicht op hun hobby gaan storten en je krijgt er vast wel veel middelmatige kunstenaars en muzikanten voor terug. Maar waarom zou dat slechter zijn dan nu, wanneer al deze mensen heel de dag twitteren en kattenfilmpjes kijken?”
U pleit dus feitelijk voor mínder werkgelegenheid? ,,Zowel linkse als rechtse politici roepen altijd om meer banen. Ze zeggen er nooit bij wat voor banen dan. Wat hebben we aan meer onzinbanen? Als je werkt, draag je een steentje bij aan de maatschappij, zeggen politici. Maar dat is helemaal niet zo. Een enorme groep werknemers draagt helemaal niks bij aan de maatschappij.”
De redactie is benieuwd: wie herkent zich in het verhaal van David Graeber? Wie heeft een ‘bullshit job’, werk dat niks toevoegt aan de maatschappij? Mail je gegevens en baanomschrijving naar ons. We zullen contact opnemen om je ervaringen (al dan niet anoniem) te gebruiken voor een vervolgverhaal.
Een toenemend aantal werkenden bouwt zelf pensioen op, omdat ze voor zichzelf werken of omdat de pensioenregeling van de werkgever non-existent of karig is. In theorie is het simpel om zelf pensioen op te bouwen, maar de overheid doet er alles aan om het ingewikkeld en onaantrekkelijk te maken. Het principe werkt als volgt. Je legt elke maand, jaar of wanneer het je maar uitkomt geld in op een geblokkeerde lijfrente- of pensioenrekening. Deze inleg is aftrekbaar van je inkomen. Het ingelegde geld wordt gespaard of – bij voorkeur – belegd. Als je stopt met werken, zet je het opgebouwde tegoed bij een bank of verzekeraar om in uitkeringen. Dat is dan je pensioen. Maar je mag niet onbeperkt geld…
* Het evenement is inmiddels geweest. Door het grote succes wordt gekeken of een 2e avond gepland kan worden. Onderstaand kun je een korte samenvatting lezen. * Tijdens het evenement "Ondernemen op Hakken" op woensdagavond 31 mei wordt een bijzondere presentatie gegeven: "De toekomst van werken". In samenwerking met de Erasmus Universiteit heeft spreekster Astrid van Tongeren onderzoek gedaan naar de toekomst van onze arbeidsmarkt. Robots nemen ons werk over en heel veel mensen zullen daardoor geen werk meer hebben. Hoe gaat onze maatschappij er dan uit zien? Hoe ligt dan de verhouding tussen mensen met werk en mensen zonder werk? Wat gaan mensen zonder werk dan doen? Hoe moeten zij in hun inkomen voorzien? En vergis je niet. Zo…
Dat er een grote plastic soep in de oceaan voorkomt, dat weet iedereen. Maar dat iedereen plastic eet en drinkt en dat we het allemaal inademen, dat weet bijna niemand! Er is een milieuramp gaande door microplastics! Minuscule stukjes plastic vergiftigen ons leefmilieu meer en meer. De microplastics vormen nu al een serieuze bedreiging voor ons drinkwater. De industrie stopt doelbewust 'microbeads' (micro plasticdeeltjes) in cosmetica. Ook in Nederland zijn nog steeds scrubcrèmes, badschuim- en tandpastasoorten te koop waar fabrikanten 'microbeads' in verwerken. Al dat micro plastic komt in ons lichaam terecht en beschadigt onze cellen. Chronische ontstekingen zijn het gevolg en veel ziektes, zoals kanker, hart- en vaatziekte, astma en artritis, beginnen met een chronische ontsteking. Het nieuwe kabinet kondigt maatregelen…
Na de vakantie hakken veel mensen de knoop door: ze gaan iets anders doen. Weg van de computer, terug naar het ambacht. ,,Ik heb mijn zekerheden opgezegd, maar het bleek de juiste beslissing." Het ambacht is in opmars. De barbier, de bierbrouwer, de meubelmaker, de barista, de smid... het zijn steeds vaker mensen die ooit werden opgeleid voor de kantoortuin. Veel jonge mensen switchen van tikwerk naar handwerk. Ze hebben het gevoel de touwtjes opnieuw in handen te krijgen. Martijn Doets (37) Was: pensioenconsultant Is: ijsmaker Bedrijf: IJsmanschap in Amsterdam ,,Ik wist niet wat ik wilde worden, dus volgde ik een opleiding waar ik zo veel mogelijk kanten mee op kon: small business & retail management. Ik pluk er nog…
Lastige kwesties bij de sollicitatie In elk sollicitatiegesprek zit wel een vraag waar je niet zo snel een antwoord op hebt. Maar weet dat het niet gaat om het antwoord, maar om hoe je dat geeft. Zeven lastige vragen op een rij.Uit de krant van vandaag 1. Wat is volgens je partner je slechtste eigenschap? Recruiter Floor Nobels houdt van zo'n vraag, omdat er geen standaardantwoord mogelijk is. ,,Ik zit niet te wachten op goed voorbereide antwoorden. Je wilt erachter komen hoe iemand echt is. En dit is een vraag waardoor je daar meer over te weten komt. Die sollicitant moet in een team passen. Daar kun je trouwens ook achter komen door iemand mee te laten lunchen, als het…
Volgens een artikel van Dirk Koppes in Intermediair gaan vrouwen de macht overnemen. In zijn artikel bespreekt hij 10 punten waarom vrouwen uiteindelijk gaan winnen. Vrouwen zijn empatischer, trouwer, hebben meer oog voor detail, en dit zijn slechts enkele van de kenmerken die worden genoemd. In punt 2 haalt de schrijver een belangrijk aspect aan. Juffen domineren vanaf dag 1 het basisonderwijs. Ongewild belonen zij vrouwelijke eigenschappen bij hun leerlingen, zodat meisjes al op hun elfde een voorsprong opbouwen qua leerprestaties. Om ter balans meer meesters de school binnen te slepen, is nog jarenlang onderwijsbeleid en veel geld nodig. Voorlopig blijven de meiden heer en meester van het lager onderwijs en bouwen zo een beslissende voorsprong op in het leven.…
Vrouwelijke zzp'ers die tussen 2004 en 2008 zwanger waren, kunnen alsnog een zwangerschapsuitkering krijgen van 5.600 euro per persoon. Minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) heeft een regeling getroffen voor deze groep vrouwen, meldt het UWV. Het gaat om circa 20 duizend vrouwen. Voor de regeling hebben de zelfstandigen tien jaar gestreden in de rechtszaal. In juli besloot de Centrale Raad van Beroep, de hoogste bestuursrechter in sociale zaken, dat Nederland inderdaad het VN-vrouwenverdrag schond door in de periode van drie jaar geen verlofregeling voor zwangere zzp'ers in te stellen. Die uitspraak dwong de minister een regeling te bedenken. Het wettelijke niemandsland waarin de zwangere zzp'ers terechtkwamen ontstond in 2004. Toen werd de Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen (WAZ) afgeschaft. In…
Een wereldprimeur bij de vestiging van multinational ABB in Ede. Daar staan sinds gisteren drie robots aan de lopende band die samen één product maken. Tweearmige robots die samenwerken en elkaar seintjes geven aan de lopende band. Dat is wereldwijd nog nooit vertoond, aldus directrice Hielkje Reindersma. Voor de zekerheid hadden ze het nog even nagekeken. ABB, een Zweeds-Zwitserse multinational met ruim 130.000 werknemers over heel de wereld, heeft in Ede een vestiging waar onder meer hollewanddozen gemaakt worden. Dit zijn de dozen die achter een stopcontact verstopt zitten in de wand. Bij de oude werkwijze stond er één robot bij elke productielijn. Die robot verrichtte een handeling, waarna het product op de andere lijn werd gezet voor een nieuwe…
Let eens op: Hoe snel komt het onderwerp ‘werk’ aan bod als je op een feestje bent of als je een nieuw persoon ontmoet? Je geeft je functie en het bedrijf waar je werkt aan en mensen vinden het maar wat interessant. Wat is eigenlijk de reden dat mensen werken? Natuurlijk, de rekeningen moeten worden betaald en het is fijn om niet wakker te liggen over financiële zaken, alleen ben ik ervan overtuigd dat het om meer gaat dan dat. Mensen zijn kuddedieren die ergens bij willen horen en een bijdrage willen leveren en dat in een omgeving waar ze zich prettig voelen. Hoe vaak ik in mijn vakgebied niet hoor dat mensen een carrièreswitch willen of aangeven dat ze…